پزشكي هسته اي تشخيصي در تكنيك هاي تشخيصي پزشكي هسته اي، مقدار اندكي از مواد راديواكتيو وارد بدن مي شود. اين مواد به دليل جذب شدن در بعضي ارگان ها و بخش هايي از استخوان و بافت مي تواند اطلاعات مهم و حياتي درباره نوع خاصي از سرطان يا بيماري ارائه كند.
اطلاعاتي كه توسط اين تكنيك پزشكي هسته اي جمع آوري مي شود جامع تر از ديگر فرآيندهاي تصويربرداري است زيرا علاوه بر ساختار، عملكرد آن ارگان از بدن را هم نشان مي دهد. نتيجه اين مي شود كه بسياري از بيماري ها و سرطان ها در مراحل اوليه قابل تشخيص خواهند شد. از آنجا كه در فرآيند پزشكي هسته اي مقدار بسيار اندكي از ايزوتوپ با عمر كوتاه (كه فقط طي چند ساعت اشعه دارند) مورد استفاده قرار مي گيرد، مقدار اشعه دريافت شده در بدن كمتر يا هم اندازه اشعه ايكس است. چون راديوايزوتوپ فقط به بافت يا ارگان آسيب ديده تزريق مي شود، كل بدن و بافت هاي سالم چندان تحت تأثير قرار نمي گيرند.
پزشكي هسته اي درماني در دهه گذشته، پيشرفت عمده اي در درمان بيماري از طريق ايزوتوپ ها صورت گرفته است. در اين درمان، ايزوتوپ هاي پزشكي، مورد استفاده قرار مي گيرند و از آن براي مقابله با بسياري از انواع سرطان استفاده مي شود. اين شيوه درماني هر سال پيشرفت هاي زيادي مي كند و بعضي پژوهشگران پيش بيني مي كنند كه بيش از 80 درصد از انواع سرطان ها با اين ايزوتوپ ها قابل درمان هستند.
در حال حاضر معمول ترين موارد استفاده ايزوتوپ هاي پزشكي، درمان تيروئيد و سرطان پروستات و سرطان استخواني است. در اروپا مهمترين مورد استفاده آن درمان آرتروز است، اما در آمريكا اين شيوه هنوز براي درمان آرتروز تأييد نشده است. تحقيقات اخيري كه در جريان است، بعضي از هيجان انگيزترين درمان هاي سرطان با استفاده از ايزوتوپ هاي پزشكي را به دست مي دهد.
با افزايش آزمايش اين شيوه هاي درماني مبتني بر راديوايزوتوپ در بيمارستان هاي تحقيقاتي و دانشگاه ها، رفته رفته صدور مجوز و تأييديه مراكز معتبر براي انجام اين آزمايشات اجباري شده است. بعضي از اين درمان هاي تجربي به چنان موفقيت چشمگيري رسيده اند كه مبتلايان كنوني سرطان را بيشتر از قبل به زندگي اميدوار كرده است. در بسياري از موارد، بيماراني با تومورهاي مرگبار مغزي و غده هاي سرطاني با همين شيوه از مرگ نجات يافته اند. در بعضي كلينيك هاي تجربي، بيماران سرطاني كه از همه گزينه هاي درماني ديگر نااميد شده بودند، با اين شيوه نجات پيدا كردند.
اختراع «سيستم هاي موثر و منحصر به فرد تزريق و وارد كردن» در پيشرفت شيوه هاي درماني جديد ايزوتوپي تأثير بسياري داشته است. اين سيستم هاي منحصر به فرد و موثر به پزشكان كمك مي كند تا ايزوتوپ ها را به طور دقيق و مستقيم به بافت بدن بيمار وارد كنند. يكي از اميدواركننده ترين اين شيوه ها «راديو مونوتراپي» است.
در اين تكنيك، راديوايزوتوپ ها به پادتن هايي كه مخصوص سلول ها و بافت هايي خاص در بدن هستند، جذب مي شود. اين پادتن ها ايزوتوپ را به سمت سلول هاي سرطاني هدايت مي كنند و آن وقت راديو ايزوتوپ ها، اين سلول هاي سرطاني را نابود مي كنند. شيوه هاي درماني انواع سرطان با استفاده از راديو ايزوتوپ ها آينده جديدي پيش روي ميليون ها نفر در سراسر دنيا قرار مي دهد.